Rotariański „Test czterech pytań” to jeden z najbardziej znanych kodeksów etycznych, stosowanych zarówno w biznesie, jak i w życiu osobistym. Powstał w latach 30. XX wieku jako odpowiedź na kryzys wartości w firmie stojącej na krawędzi upadku. Jego siła tkwi w prostocie i uniwersalności – każda decyzja, myśl czy słowo powinny być poddane czterem pytaniom:

1. Czy to jest prawda?
2. Czy to jest uczciwe wobec wszystkich zainteresowanych?
3. Czy to zbuduje dobrą wolę i przyjaźń?
4. Czy będzie korzystne dla wszystkich zainteresowanych?

Choć test powstał w kontekście amerykańskiego biznesu, jego przesłanie doskonale koresponduje z filozofią stoicką, która od wieków uczy, jak żyć w zgodzie z cnotą, rozumem i dobrem wspólnym.

Czy to jest prawda? – Stoicka wartość prawdy

Dla stoików prawda była fundamentem życia godnego i rozumnego. Marek Aureliusz pisał:

„Mędrzec nie będzie twierdzić tego, co mu się tylko wydaje, i dzięki temu nigdy nie przytaknie fałszowi.”

Stoik nie szuka wygodnych iluzji – bada rzeczywistość, odróżnia fakty od opinii i nie pozwala, by emocje zaciemniały mu obraz świata. Epiktet przypominał, że „nie to, co się z Tobą dzieje, ale to, jak na to reagujesz, ma znaczenie”, co podkreśla wagę trzeźwego, prawdziwego spojrzenia na fakty. Prawda, według stoików, jest nie tylko wartością intelektualną, ale i moralną – bez niej nie można budować trwałego szczęścia ani spokoju ducha.

Czy to jest uczciwe wobec wszystkich zainteresowanych? – Sprawiedliwość i uczciwość w stoicyzmie

Sprawiedliwość to jedna z czterech stoickich cnót kardynalnych. Seneka pisał:

„Trzeba, żebyś żył dla innych, jeżeli chcesz żyć dla siebie.”

Stoik nie kieruje się wyłącznie własnym interesem, ale szuka rozwiązań sprawiedliwych dla wszystkich. Uczciwość wymaga, by nie krzywdzić innych i nie wykorzystywać ich niewiedzy czy słabości. Epiktet podkreślał:

„Nie zgadzaj się na zranienie, a nie zostaniesz zraniony. To jest wybór, nad którym masz kontrolę.”

W praktyce oznacza to, że stoik dąży do harmonii społecznej, nie tylko unikając zła, ale aktywnie wybierając dobro.

Czy to zbuduje dobrą wolę i przyjaźń? – Stoicka przyjaźń i życzliwość

Stoicyzm docenia wagę relacji międzyludzkich. Seneka zauważał:

„Przyjaźń zawsze jest pożyteczna, a miłość często szkodliwa. Żadne posiadanie dóbr nie jest miłe bez bliskiego przyjaciela.”

Budowanie dobrej woli to nie tylko unikanie konfliktów, ale aktywne pielęgnowanie relacji opartych na szacunku i zaufaniu. Dla stoika przyjaźń jest wyrazem cnoty – uczy otwartości, empatii i współpracy. Epiktet radził:

„Nie skarby są przyjaciółmi, ale przyjaciel skarbem.”

Test rotariański zachęca, by każda decyzja była okazją do wzmacniania więzi i budowania kapitału zaufania.

Czy będzie korzystne dla wszystkich zainteresowanych? – Dobro wspólne w świetle stoicyzmu

Stoicyzm odrzuca egoizm i uczy, że prawdziwe szczęście można osiągnąć tylko w zgodzie z dobrem wspólnym. Zenon z Kition, założyciel szkoły stoickiej, podkreślał:

„Cnota jest wystarczającym warunkiem do szczęścia.”

Działanie korzystne dla wszystkich to takie, które nie przynosi szkody żadnej ze stron, a najlepiej – przynosi dobro całej wspólnocie. Seneka powtarzał:

„Kto jest przyjacielem, ten kocha, ale nie każdy kto kocha, jest też przyjacielem.”

Stoik, kierując się rozumem i cnotą, wybiera to, co buduje dobrostan nie tylko własny, ale i innych.

Rotariański test czterech pytań i stoicyzm mają wspólny mianownik: etyka oparta na cnocie, prawdzie i dobru wspólnym. Codzienne stosowanie tych zasad – zarówno w pracy, jak i w życiu prywatnym – prowadzi do harmonii, zaufania i autentycznego szczęścia. Jak pisał Marek Aureliusz:

„Nie pozwól, aby przyszłość Cię zmartwiła. Zmierz się z nią z tymi samymi narzędziami, które używasz dzisiaj.”

Warto więc, podejmując decyzje, zadawać sobie cztery pytania rotariańskie i szukać w nich inspiracji do życia w duchu stoickiej cnoty.

Jeśli ten tekst Cię do czegoś zainspirował i uważasz, że warto postawić mi wirtualną kawę to zapraszam => buycoffee.to/amorfati